SBTI VÀ TÁC ĐỘNG TỚI GIÁ TRỊ TÀI SẢN TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI

Trong giai đoạn hiện tại, biến đổi khí hậu và rủi ro môi trường đang tạo ra nhu cầu cấp thiết về việc giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Hiệp định Paris, được ký kết vào năm 2015, đặt mục tiêu cốt lõi là giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu trong phạm vi 1.5–2°C so với mức tiền công nghiệp, qua đó buộc các quốc gia và doanh nghiệp phải hành động quyết liệt hơn. Đây là sự chuyển dịch tất yếu của thời đại, thúc đẩy các tổ chức xem xét lại chiến lược phát triển dựa trên các tiêu chí bền vững.

Hơn nữa, áp lực từ các nhà đầu tư, thị trường và các chính sách liên quan đang ngày càng gia tăng. Các công cụ như Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) chính sách của Liên minh Châu Âu, quỹ Môi trường–Xã hội–Quản trị (ESG) và các tiêu chuẩn môi trường mới đều nhằm mục đích khuyến khích doanh nghiệp cắt giảm phát thải và chuyển đổi sang mô hình vận hành ít carbon hơn. Xu hướng này đã thúc đẩy nhiều doanh nghiệp tham gia Science Based Targets initiative (SBTi) để xây dựng lộ trình giảm phát thải dựa trên các tiêu chuẩn khoa học rõ ràng và minh bạch.

SBTi là gì

Hành trình tham gia SBTi bắt đầu bằng cam kết của doanh nghiệp, tiếp theo là phát triển các mục tiêu cụ thể, nộp tài liệu để xác thực, tiến tới công bố công khai và báo cáo kết quả thường xuyên. Quá trình này cho phép doanh nghiệp thiết lập một hệ thống quản trị rõ ràng, minh bạch và có trách nhiệm giải trình.

Các Yêu cầu Chính của SBTi

Các yêu cầu chính của SBTi bao gồm việc đo lường và tính toán lượng phát thải khí nhà kính theo Nghị định thư GHG Protocol. Các yêu cầu này được chia thành ba phạm vi giảm phát thải:

• Phạm vi 1 (Scope 1): Phát thải trực tiếp từ hoạt động của chính doanh nghiệp.
• Phạm vi 2 (Scope 2): Phát thải gián tiếp từ việc mua điện, nhiệt và năng lượng.
• Phạm vi 3 (Scope 3): Phát thải trong toàn bộ chuỗi cung ứng và vòng đời sản phẩm.

Thiết lập các mục tiêu giảm phát thải ngắn hạn (5–10 năm), yêu cầu mức giảm tối thiểu hàng năm là 4.2% cho Phạm vi 1 và Phạm vi 2, cùng với các mục tiêu dài hạn đến năm 2050 để đạt mức Net Zero — giảm ít nhất 90–95% lượng phát thải đồng thời cho phép sử dụng các phương pháp bù đắp phù hợp để bù đắp phần còn lại (không vượt quá 10%). Những yêu cầu này không chỉ thúc đẩy các doanh nghiệp hành động bền vững hơn mà còn tạo ra những tác động đáng kể đến giá trị tài sản liên quan.

Tác động đến Định giá Tài sản trong Giai đoạn Chuyển đổi

Trong quá trình chuyển đổi sang mô hình hoạt động bền vững phù hợp với các tiêu chuẩn SBTi, tác động đến giá trị tài sản của doanh nghiệp là đa chiều, bao gồm cả rủi ro và cơ hội.

Khi các doanh nghiệp không theo kịp các tiêu chuẩn giảm phát thải hoặc tiếp tục vận hành các tài sản carbon-intensive như nhà máy than, công nghệ lỗi thời hoặc các khu công nghiệp không xanh, họ phải đối mặt với rủi ro tài sản bị mắc kẹt. Các tài sản này có thể bị "mắc kẹt" trong chuỗi cung ứng hoặc trở nên không thể bán được với giá trị ban đầu do chi phí vận hành cao, cuối cùng làm suy yếu mô hình kinh doanh.

Ngoài ra, chi phí phát thải carbon đang tăng do thuế carbon và phí phát thải ngày càng nghiêm ngặt, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gia tăng. Các doanh nghiệp nắm giữ tài sản không đáp ứng tiêu chuẩn xanh sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn và khách hàng quốc tế và thậm chí có thể gặp rủi ro pháp lý hoặc các hạn chế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong khi đó, các doanh nghiệp chủ động thích ứng với các tiêu chuẩn SBTi và thể hiện cam kết rõ ràng có thể hưởng lợi từ các chính sách khuyến khích và xu hướng thị trường mới nổi. Các tài sản hoặc dự án đáp ứng tiêu chuẩn xanh — như các tòa nhà văn phòng được chứng nhận LEED, EDGE, LOTUS hoặc các dự án năng lượng tái tạo - được định giá cao hơn so với các tài sản không đáp ứng tiêu chí môi trường.

Điều chỉnh Phương pháp Định giá

Trong thực tế, thị trường đang chứng kiến sự xuất hiện của các chuẩn mực mới dựa trên tài sản xanh, tạo ra khoảng cách giá trị rõ ràng hơn giữa tài sản tuân thủ và không tuân thủ. Điều này sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư và doanh nghiệp tập trung nhiều hơn vào các tài sản có vị thế tốt để thích ứng với các tiêu chuẩn xanh và dựa trên khoa học.

Ví dụ theo Ngành

Ví dụ Chuyển đổi Xanh: Ørsted

Một ví dụ điển hình về Chuyển đổi Xanh là Ørsted (Đan Mạch, năng lượng tái tạo), doanh nghiệp đã chuyển đổi từ một doanh nghiệp dầu khí thành một doanh nghiệp hoàn toàn chuyên tâm vào năng lượng tái tạo. Trước đây được biết đến với tên gọi DONG Energy, Ørsted từng hoạt động trong lĩnh vực dầu mỏ, than đá và nhiệt điện. Từ khoảng năm 2008 trở đi, doanh nghiệp đã chuyển trọng tâm sang năng lượng tái tạo—đặc biệt là điện gió ngoài khơi, đồng thời đầu tư vào điện gió trên bờ và điện mặt trời—từng bước loại bỏ dần than và dầu khí. Đến năm 2017, doanh nghiệp đã thoái vốn toàn bộ khỏi các hoạt động dầu khí và đổi thương hiệu thành Ørsted để phản ánh cam kết của mình đối với mô hình năng lượng xanh.

Doanh nghiệp đã đầu tư mạnh vào các dự án điện gió ngoài khơi, mở rộng sang các thị trường mới và đổi mới trong công nghệ cũng như cơ sở hạ tầng truyền tải, đồng thời thực hiện các khoản đầu tư bổ sung để củng cố chuỗi cung ứng và quản lý chi phí vốn. Phạm vi địa lý của doanh nghiệp mở rộng sang các quốc gia như Hoa Kỳ, Đài Loan và Vương quốc Anh, tận dụng các chính sách năng lượng tái tạo, hợp đồng mua bán điện của chính phủ, trợ cấp, ưu đãi thuế và các thỏa thuận dài hạn. Ørsted cũng đưa ra định vị thương hiệu và các mục tiêu môi trường như giảm cường độ phát thải khí nhà kính, đạt mức trung hòa carbon (net zero) theo các mốc cụ thể, và đặt tầm nhìn trở thành một trong những doanh nghiệp xanh nhất thế giới, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế như SBTi.

Quá trình chuyển đổi táo bạo này đã giúp Ørsted được xếp hạng là “Doanh nghiệp Năng lượng Bền vững số 1 Thế giới” (Corporate Knights Global 100) và trở thành nhà phát triển điện gió ngoài khơi lớn nhất toàn cầu, chiếm khoảng 25–30% thị phần toàn cầu từ năm 2020 đến 2023. Giá cổ phiếu của Ørsted đã tăng gấp nhiều lần từ năm 2016 đến 2021, phản ánh sự tin tưởng của thị trường tài chính.

Thách thức trong việc Triển khai SBTi

Mặc dù có những lợi ích rõ ràng, việc triển khai SBTi cũng đặt ra những thách thức đáng kể. Chúng tôi tóm tắt các rào cản vận hành và tài chính chính dưới đây:

Phát triển hệ thống báo cáo và liên tục thu thập dữ liệu đáng tin cậy đòi hỏi các doanh nghiệp phải tăng cường năng lực quản lý ESG và đầu tư vào công nghệ cũng như nhân sự có tay nghề cao. Điều này tạo ra một bước nhảy vọt đáng kể về tổ chức và tài chính, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn thiếu nguồn lực đầy đủ để nhanh chóng thích ứng với các tiêu chuẩn cao hơn.

Hơn nữa, để đạt được các mục tiêu SBTi, doanh nghiệp cần có khả năng quản lý ESG chuyên sâu, hiểu biết vững chắc về các quy định và tiêu chuẩn quốc tế, cùng với các công cụ đo lường và báo cáo thích hợp. Điều này tạo ra các yêu cầu về nhân sự, công nghệ và chiến lược dài hạn để đảm bảo khả năng thích ứng linh hoạt với các nhu cầu thị trường và quy định mới.

Kết luận

SBTi và tác động tới giá trị tài sản trong quá trình chuyển đổi không chỉ là những cam kết về môi trường, mà là các yếu tố mạnh mẽ định hình lại giá trị của các tài sản và dự án dài hạn của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp chủ động áp dụng các tiêu chuẩn này không chỉ đóng góp vào việc bảo vệ môi trường mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh, nâng cao khả năng tiếp cận vốn và khách hàng quốc tế trong tương lai.

Tác động của SBTi sẽ chuyển đổi các thông lệ định giá, thúc đẩy dòng vốn xanh và thiết lập các chuẩn mực thị trường mới. Do đó, các doanh nghiệp hiểu rõ và tích cực thực hiện các chuyển đổi phù hợp với tiêu chuẩn SBTi sẽ có cơ hội thành công cao hơn trong tương lai, đồng thời đóng góp vào một nền kinh tế toàn cầu bền vững hơn bao giờ hết. Đồng thời, điều này cũng mở ra cơ hội cho ngành định giá cung cấp các dịch vụ Tư vấn/Định giá mới nhằm mục đích đánh giá giá trị còn lại của tài sản cũ, xác định giá trị đầu tư mới và tác động của chúng đối với giá trị doanh nghiệp, cũng như tích hợp phân tích rủi ro–cơ hội ESG/SBTi vào quy trình định giá.