Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam từng chứng kiến những vụ việc gây chấn động để lại thiệt hại lớn cho nhà đầu tư và là lời cảnh tỉnh rõ ràng về rủi ro khi thiếu minh bạch. Từ thực tiễn này, Chính phủ đã ban hành những quy định mới trong Luật Chứng khoán, trong đó nhấn mạnh: trái phiếu phát hành có tài sản đảm bảo bắt buộc phải được thẩm định giá bởi đơn vị độc lập. Đây không chỉ là một quy định pháp lý mà còn là công cụ quan trọng giúp khôi phục niềm tin và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của thị trường.

Để nâng cao tính minh bạch, Luật số 56/2024/QH15 (có hiệu lực từ 01/01/2025) quy định rõ: nhà đầu tư cá nhân chỉ được mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nếu trái phiếu đã được xếp hạng tín nhiệm và có tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh ngân hàng. Điều này giúp sàng lọc các doanh nghiệp, buộc họ phải chứng minh năng lực tài chính và sự minh bạch trước khi tiếp cận dòng vốn từ nhà đầu tư cá nhân.

Trước đó, Nghị định 65/2022/NĐ-CP (hiệu lực từ 16/09/2022) đã đặt nền móng cho quy định này khi định nghĩa “trái phiếu có đảm bảo” và yêu cầu phải có hồ sơ thẩm định giá tài sản đảm bảo. Nếu Nghị định 65 đóng vai trò như một bộ lọc để ngăn chặn tình trạng “thổi giá” tài sản, thì Luật 56 đã tiến thêm một bước, tạo ra cơ chế giám sát chặt chẽ và đồng bộ hơn.

Trong giai đoạn 2022–2024, tỷ trọng trái phiếu doanh nghiệp có tài sản bảo đảm giảm mạnh, từ 38% năm 2022 xuống 34,3% năm 2023 và chỉ còn 20,5% vào năm 2024, trong khi trái phiếu không có bảo đảm ngày càng chiếm ưu thế. Diễn biến này phản ánh sự siết chặt trong khung pháp lý và yêu cầu minh bạch đối với tài sản bảo đảm, qua đó hạn chế khả năng sử dụng tài sản để bảo lãnh phát hành. Đồng thời, xu hướng này cũng cho thấy thị trường đang dịch chuyển theo hướng minh bạch hơn, mở ra cơ hội để doanh nghiệp nâng cao uy tín cũng như chất lượng khi huy động vốn qua trái phiếu.

Nguồn: VBMA, Báo cáo thường niên 2022–2024

Tài sản đảm bảo có thể là bất động sản, máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất, cổ phần, cổ phiếu, hoặc các quyền tài sản hợp pháp khác. Mỗi loại tài sản đều có đặc thù riêng, và nếu không được thẩm định giá một cách chính xác, khách quan thì giá trị bảo đảm chỉ tồn tại trên giấy tờ, không phản ánh đúng khả năng chi trả thực tế khi xảy ra rủi ro.

Chính vì vậy, thẩm định giá độc lập đóng vai trò then chốt. Một báo cáo thẩm định giá không chỉ đưa ra con số về giá trị, mà còn cung cấp cơ sở để các bên liên quan đánh giá tính pháp lý, tính khả quan và mức độ rủi ro của tài sản. Với nhà đầu tư, đây là nguồn thông tin khách quan để đưa ra quyết định. Với doanh nghiệp, kết quả thẩm định giá minh bạch sẽ góp phần nâng cao uy tín, tạo thuận lợi trong việc huy động vốn. Còn với cơ quan quản lý, đây là căn cứ quan trọng để giám sát và hạn chế các hành vi gian lận.

Có thể nói, thẩm định giá tài sản đảm bảo chính là cầu nối giữa nhu cầu huy động vốn của doanh nghiệp và sự an tâm của nhà đầu tư. Nếu thiếu đi bước này, thị trường rất dễ rơi vào vòng xoáy “giá trị ảo”, và hệ quả không chỉ là rủi ro cho từng giao dịch, mà còn là nguy cơ mất niềm tin vào toàn bộ kênh trái phiếu doanh nghiệp.

Những biến cố đã qua cho thấy: nếu thiếu minh bạch, rủi ro trên thị trường trái phiếu có thể để lại hậu quả nặng nề. Việc thẩm định giá tài sản đảm bảo không đơn thuần là tuân thủ pháp luật, mà còn là “lá chắn” bảo vệ nhà đầu tư, đồng thời tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển bền vững. Khi giá trị tài sản được xác định chính xác và khách quan, thị trường trái phiếu sẽ vận hành lành mạnh hơn, trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả và an toàn cho nền kinh tế.

LIÊN HỆ
Hà Hồng Yến
Phó Giám Đốc
📩 yen.ha@dcfvietnam.com📞 +84 965 30 44 30
Chia sẻ:

Tham khảo

TUYÊN BỐ VỀ TRÁCH NHIỆM

Nội dung này là sản phẩm của tác giả và không phản ánh quan điểm hay lập trường của Công ty Cổ phần DCF Việt Nam. Ngoài ra, nội dung này không nhằm mục đích tạo mối quan hệ giữa thẩm định viên và khách hàng, không phải là tư vấn/thẩm định giá và không thay thế cho hoạt động tư vấn/thẩm định giá. Các tình huống, tài sản thực tế và cá biệt cần được xem xét với sự tư vấn của thẩm định viên chuyên môn trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào liên quan đến chủ đề được đề cập tại đây.